سنگ ها بسته به چگونگی تشکیل شدنشان به سه گروه تقسیم می شوند .

1.       سنگ های آذرین:

اعماق زمین بسیار گرم است، به طوری که در آنجا همه ی مواد ذوب می شوند. وقتی مواد مذاب( ماگما) به سطح زمین می رسد، از تَرَک یا سوراخ کوچکی بیرون می زند. علاوه بر ماگما، خاکستر و بخار از این تَرَک ها بیرون می آیند. وقتی این مواد سرد شدند، در اطراف تَرَک جمع می شوند و کوهی را تشکیل می دهند. این نوع کوه را آتشفشان می نامند. سنگ های ذوب شده که گدازه نام دارند، از دهانه ی آتشفشان بیرون می آیند. وقتی گدازه سرد شود به سنگی سخت تبدیل می شود. این نوع سنگ را سنگ آذرین می نامند. کلمه ی آذرین از آذر به معنای آتش گرفته شده است.

گاهی ماگما در زیر زمین به آهستگی سرد می شود. در این حالت به نوع دیگری از سنگ آذرین تبدیل می شود که گرانیت نام دارد. رنگ گرانیت بیشتر خاکستری یا سیاه است. این سنگ بسیار محکم است و در ساختمان سازی مصرف می شود. از گرانیت در جاده سازی نیز استفاده می شود. سنگ پا نوع دیگری از سنگ های آذرین است. این سنگ بسیار سبک است و حفره های فراوان دارد.

2.       سنگ های رسوبی:

رودخانه هایی که از کوه ها به سوی دریا می روند، خاک، ماسه، رس و قطعات سنگ را همراه خود می برند. در دریا، این مواد سنگین در آب فرو می روند و در آب ته نشین می شوند. نام این مواد ته نشین شده، رسوب است.

سنگ های بزرگ، قلوه سنگ ها و شن هایی که سنگین ترند، لایه ی زیرین را تشکیل می دهند. سپس ماسه ته نشین می شود و گل روی آن می نشیند. بدین ترتیب در کف دریا، لایه های مختلفی تشکیل می شود.

هر سال لایه های جدید رسوب روی لایه های قدیم تشکیل می شوند. این کار چندهزار سال تکرار می شود. وزن بسیار زیاد لایه ها و آب، لایه های زیرین را فشار می دهد. این لایه ها سخت می شوند و سنگ های رسوبی را به وجود می آورند. بیشتر سنگ های رسوبی، به این روش، در زیر آب دریاها و دریاچه ها تشکیل می شوند. وقتی به یک قطعه سنگ رسوبی نگاه می کنید، معمولاً لایه های مختلفی را در آن می بینید. کنگلومرا(جوش سنگ) نوعی سنگ رسوبی است که با به هم چسبیدن قلوه سنگ، شن و ماسه تشکیل می شود. این سنگ به هنگام سخت شدنِ پایینترین لایه ها به وجود می آید. در این نوع سنگ به آسانی می توان قلوه سنگ های گرد را دید.

3.       سنگ های دگرگونی:

سنگ های دگرگونی، ابتدا به صورت سنگ رسوبی یا آذرین به وجود می آیند و سپس به نوع دیگری تبدیل می شوند. سنگ های جدید شبیه سنگ های قدیم نیستند. بیشتر وقت ها شکل و رنگ آنها فرق می کند. وقتی سنگ ها بسیار داغ شوند، یا تحت فشارِ وزنِ لایه های بالایی باشند، این تغییرات به وجود می آید.

در نتیجه ی این تغییرات، سنگ آهک به سنگ سختی به نام مرمر تبدیل می شود. سنگ مرمر را می توان برش داد و سطح آن را سایید تا بسیار صاف و درخشان شود. این سنگ در رنگ های مختلف پیدا می شود و بیشتر به رنگ سیاه و سفید است. از این سنگ در ساختمان سازی و مجسمه سازی استفاده می شود.

سنگ هایی که در سطح زمین هستند و می توان آنها را در برش دیواره بزرگ راه ها و کنار تپه ها و طبیعتاً در مناطق کوهستانی مشاهده کرد، عواملی مثل جاذبه زمین ،آب و هوا و... آنها را تغییر داده اند. گاهی توده ی عظیمی از سنگ ها از صخره های مجاور جدا شده در اثر غلتیدن به تکه های کوچک تبدیل می شوند. گیاهان و جانوران نیز نقش مؤثری در خرد کردن سنگ ها دارند. در اثر این عوامل صخره های بزرگ به قطعات کوچک سنگ و احتمالاً در پایان به مواد اصلی تشکیل دهنده ی خاک تجزیه می شوند.

سنگ یکی از مهمترین منابع طبیعی محسوب می شود. از سنگ برای بنا کردن دیوارها، سدها، پل ها و پی ریزی ساختمان ها و جاده ها و نیز در تهیه سیمان استفاده می شود. از این گذشته در تزیین و موارد متعدد دیگر نیز به کار می رود. تشکیل سنگ ها و صخره ها مانند آنچه در هزاران سال پیش اتفاق افتاده است، در حال حاضر نیز ادامه دارد. کودکان نسبت به سنگ ها علاقه مندند و به علل گوناگون آنها را جمع آوری می کنند. هنوز به طور دقیق معلوم نیست که چه انگیزهای سبب این کار می شود. احتمال میرود زیبایی و درخشندگی سنگ ها به سبب وجود بلور در آنها سبب این امر می گردد. احساس نرمی و زبری نیز ممکن است یکی دیگر از عوامل مؤثر باشد.

دانش آموزان پرسش های کنجکاوانه ای درباره ی سنگ ها دارند. مثلاً چرا سنگ ها دارای رنگهای مختلف اند؟ چه چیز سبب درخشندگی آنها است؟ چرا بعضی نرم و برخی دیگر سخت اند؟ چرا برخی لایه لایه هستند؟ چرا در همه جا نیستند؟ چه چیز سبب نرمی آنها است؟ این قبیل سؤالات نشان می دهد که آنها به فرصت کافی برای کسب اطلاعاتی درباره ی سنگ ها، نیاز دارند.

معلم باید دانش خود را جهت رفع نیازمندیهای دانش آموزان در این باره افزایش دهد و اطلاعات وسیعتری درباره ی سنگ ها به دست آورد . این امر با مراجعه به کتابهای زمین شناسی امکانپذیر است.